Mevlana Nasreddin Vakfı’na yıllık olarak belirli bir miktar akçe ödeyenlerden biri de Hacı Nebi’idi. Akşehir’de yaşayan Hacı Nebi’nin günümüzde Sultandağı ilçesine bağlı Yeşilçiftlik köyü olan Çiftlik köyünde bir çiftliği vardı.
Nasreddin Hoca mirasçılarından biri olan bu aile reisi hakkında vakıf kayıtlarında şu bilgiler bulunmaktadır:
Nasreddin Hoca vakıflarına ait en eski kayıt Fatih devine aittir. Fatih’in Karamanlı Beyliğini ortadan kaldırdıktan sonra H. 881/M. 1476 tarihinde yaptırdığı emlak ve vakıf tespiti Ankara Kuyudu Kadimi Arşivinde bulunan 556 nolu defterde kayıtlıdır. Bu kayıtlarda Nasreddin Hoca’nın Türbe ve Medresesinin kaydı şöyledir:
“Vakıf Mevlana Nasreddin Rahmet-Allahü aleyha rahmete vasi’a mübareke harabe mütevece ve medresesi içün vazı’a olunan yerlere Hacı İbrahim nam kimesne mutasarrıf.33,
Bahçe-i Tur Ali: dönüm.10,
Bağ Hacı Nebi*:10,
Bağ Musa oğlu 10,
Zemin medrese. Derdest birader Yakup lenk:3”
Bu kayıtta “Bağ Hacı Nebi*:10” şeklindeki bilgi ile Nasreddin Hoca vakfı gelirleri arasında gösterilen bir üzüm bağı olduğunu öğreniyoruz. Hacı Nebi’nin elinde bulunan bu bağdan elde edilen gelirden Mevlana Nasreddin Vakfına 10 akçe gibi az bir ödeme yapılmakta idi. Akşehir’de bu bağ Hacı Nebi Bağı olarak bilinmekteydi.
Hacı Nebi ile ilgili diğer bir kaynak ise: “Murat Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilayetinde Vakıflar” adlı defterde Mevlana Nasreddin Medresesi Vakfı ikinci kez geçmektedir. Buna göre;
“Eski deftere göre yukarıda adı geçen mescidi (Hacı Ramazan Şirvani Mescidi) soyundan gelenlerin yönettiği vakfına bağlanan Mevlana Nasreddin (Allah(C.C.)’ın rahmeti ve bereketi üzerine olsun) Medresesi Vakfı
Etrafı hendekle kazınmış Tur Ali’nin meyve ve sebze bahçesi senelik:10 akçe
Hacı Piri üzüm bağı senelik 10 akçe
Musa oğlu üzüm bağı senelik 10 akçe
Yukarıda adı verilen Topal Yakup’un elinde tuttuğu medrese arazisi senelik:3 akçe” şeklindedir.
İlkinden yedi sene sonra yapılan bu kayıtta Hacı Nebi, Hacı Piri olarak geçmektedir. Nasreddin Hoca’nın diğer gerçek mirasçılarını incelerken de yer yer karşımıza lakapları çıkmıştı. Burada da Hacı Piri, bazı kaynaklarda Hacı Nebi olarak not edilmiştir. O devirde meşhur Akşehir üzümlerini yetiştirip satan Hacı Nebi medreseye 10 akçe gibi cüzi bir miktar vermekte idi.
1466 tarihli AKŞEHİR Mufassal Defteri’ne göre: Karye-i Çiftlik tabi-i Akşehir’de Nebi veled-i Bahşayiş ç.” şeklinde kayıt vardır.
Bu bilgiler ışığında Hacı Nebi, Nasreddin Hoca’nın gerçek mirasçılarından olan Musa oğlu Bahşayiş’ın oğlu idi. Yine mirasçılardan bir olan Yakuplenk onun kardeşi idi. Hacı Nebi reisi olduğu ailesinin Çiftlik köyünde en az bir çiftlik genişliğindeki toprağı ekip biçerek yılda bir kez toprak vergisi vermekte idi.
Anadolu’da ismin önünde bulunan Hacı ibaresi iki şekilde verilmekteydi. Birincisi Kurban Bayramı zamanı kutsal topraklara giderek Hac farizasını yerine getirenlere Hacı deniliyor. İkincisi ise normalin üzerinde bir zenginliği olanlarda Hacı olarak adlandırılmaktaydı. Hacı Nebi her iki vasfı da taşımakta idi.
Hacı Nebi XV. asır sonu ile XVl asır başlarında Akşehir merkezinde ve ona bağlı Çiftlik köyünde yaşamıştır. Babası Bahşayış tarafından ona Allah’ın dinini yayan anlamına gelen Nebi adı verildi. Yaşlandıkça halk tarafından ihtiyar anlamına gelen Piri olarak anılmaya başlandı.
