Gurur iyi midir kötü müdür? Yahut gurur ile kibir aynı şey midir? Çoğu kişi gururu ayrım yapmaksızın kötü olarak algılar. Bana soracak olursan aralarında ince bir çizgi vardır ve nereye kanalize edildiğine göre değişir. Onun için gurur ile kibri iyi ayırmak gerekir. Gururu iyilik ile ilişkilendirirsen iyidir kötülük ile ilişkilendirsen kötüdür ve bu kibri doğurur.
Gurur kendinde iyi gördüğün bir durum ile övünmendir aynı zamanda. Ama bu iyilik kavramı sadece kendin için iyilik olmamalıdır. Olursa bu gurur kibre dönüşür. Ben; "Tüm insanların eşit, adil bir dünyada yaşamasını istiyorum" diyor isem bu düşünceyi savunduğum için kendimle gurur duyarım. Ama "Ben, tüm insanlardan iyi olduğumu, onlardan daha kıymetli olduğumu düşünüyorum" diyorsan kibirlisin demektir.
İyiye kanalize edilmiş "Gurur"u tanımladığımı düşünüyorum. Gururlu insanlar yine başkalarına rağmen çabalayıp başarılı olmak zorundadırlar. Kendilerini satmadan, kişiliklerinden ödün vermeden. Yine gururlu insanlar onurlu bir açlığı yalakalıkla kazanılmış tokluğa tercih ederler. Aç kalırlar, savaşırlar, aşağılanırlar ama öz benliklerinden taviz vermedikleri için gururludur onlar. Kibirli ne yapar biliyor musun? Kibirli fırsat kollar ve fırsatları değerlendirmek için kişiliğini, şerefini satar. Diğer insanları sollayıp hile ile kendini kollayıp başarılı olmaya çalışır. Ve bu başarısını da sanki kendi hakkıyla kazanmış gibi etrafa sırıtır vaizlik taslar. Kendi hakkıyla bir yerlere gelmiş insanları da ya şansları yaver gittiği için yahut başkalarının yardımıyla bir yerlere geldiklerini savunurlar. Yani aslında kendilerini tanımlarlar.
Ha şunu da söyleyeyim gururlu insanlar kendilerini iyi tanırlar. Onlar şovmenlik yapmazlar. Hangi hareketlerinin gurur verici, hangilerinin kibri doğuracağını iyi bilirler. Kibirli ise kendini bilmez, felsefesi yoktur, sorgulama yoktur. Neyi bilir? Yamulmayı iyi becerir, iyi itham yapar ve her şeyi kendi biliyormuşçasına bir derya denizdir. Allâme-i cihandır o!
Bak gururlu insanlar iyi eylemlerinin sonucunda gururlanırlarken kendilerine gelen bir eleştiri olduğu zaman da başkalarının düşüncelerine değer verir ve öz eleştiri yaparlar. İstemeden yahut herhangi bir öfke ile de olsa yaptığı kötü bir eylemi telafi eder bundan dolayı vicdan azabı çeker ve özür diler. En sonunda bu hareketinden dolayı da yine gururlanır çünkü erdemli bir davranışta bulunmuştur. Kibirli ne yapar? Haklı olduğunu kanıtlamak için elinden geleni ardına koymaz her türlü hacivatlığı yapar. Hatalı olduğunu asla kabul etmez.
Gururlu insanlar çevresinde bulunan en yakınındaki insandan en uzağındaki insana kadar hiç kimseyi etkileme ihtiyacı duymazlar. Neyse odurlar ve takdir edilmeye de ihtiyaçları yoktur. Bu yönde bir beklentiye girmezler. Onlar için kendilerini bilmek yeterlidir. Kabul görme hastalığına, kişilere yaranma hastalığına yakalanmamışlardır onlar. Kibirli insan ise başkası için yaşar ve onları etkilemek için olağanüstü bir çaba sarf eder. Amaçlarına ulaşmak için elinden geleni ardına koymaz. Toplum içinde başkasını aşağı çekmek kendini yüceltmek için her türlü hareketi yaparlar.
İyi eylemlerinden gururlanan insan güven verir. Asildir, adildir. Gururlanması daha çok içe dönüktür. Kibirli insan makyavelisttir, oportünisttir, sadece kendi faydasını düşünür. Yaptığı eylemler içe dönük değil dışa dönüktür.
Son olarak; iyi eylemlerinizle, başarılarınızla bu iyiliğe ve başarınıza katkıda bulunan insanlar da sizinle gururlanabilir. Aksine hiçbir faydası olmayan insanlar sadece sözde gururlanmalar yaşarlar. Ancak şunu belirteyim gerçekten o insan için elinizden bir şey gelseydi ve başarılı olmasında çaba göstermeyi canı gönülden isteseydiniz ancak bunu imkansızlıklar sonucu gerçekleştiremediyseniz yine de samimisinizdir bu yüzden kendiniz ile gururlanabilirsiniz. Ancak fırsatın ve imkanın varken bir insanın daha iyi olmasına ve başarılı olmasına katkı sağlamadıysan bu alanın dışında kalıyorsun. Çok fazla o kişi hakkında iyi ve övücü kelimeler kullanıp da adamı kibre meylettirme. Şerefli ve iyilikleriyle gururlanan insanlara selam olsun. Bir sonraki yazımda kötüye yönlendirilmiş "Gurur"u sizlerle paylaşacağım. İyi haftalar…