GEVHER İMRE MESCİDİ VE VAKFI

Akşehir evliyalarından Gevher İmre adına Fatih devri öncesi Akşehir’de yapılan mescit ne yazık ki günümüze ulaşamamıştır. Ancak mescit ve Mescit vakıf kayıtları mevcuttur.

Gevher İmre Mescidi, Kuşcu Mahallesinde İmaret sokağının başında idi. 31 kapı numarasını taşırdı. Bu mescit Akşehir surlarının İki Kapılı ismi ile anılan kapısına yakın olduğu ve İki Kapı Mahallesinde yer aldığı için İki Kapı Mescidi olarak da bilinmekteydi. Selçuklu veya Beylikler dönemine ait bir bina idi. Eski yapılardan alınan toplama malzemelerden basit yapılı çatılı olarak inşa edilmişti. Bu bina 1940 yıllara kadar gelmişti. Bu yıllarda mescidin sahibi olan Vakıflar idaresi tarafından kadro dışı bırakılmış yani mescit özelliğinden çıkarılmış ve Vakıflar İdaresi tarafından Kürt Tahir’e satılmıştır. 1945 yıllarında ev olarak kullanılmakta idi.

Mescidin hemen yanında Gevher İmre türbesi vardı. Osmanlı padişahı II. Abdülhamit döneminde 1894’de bu türbede bir tamirat işlemi yapılmıştı. Mustafa Cavit’e göre; “Mezarı Hacı Kuşcu mahallesinde kendine mahsus mescidin haziresindedir.” İ.Hakkı Konyalı’ya göre “Gevher İmre’nin mezarının yerine de abdesthane yapılmıştır.” Buna göre mescidi alan kişi önce ev olarak kullanmış, bahçesindeki kabirler dağıtmıştır. Tarihi mezar taşları Hasan Paşa Camii avlusunda toplanmıştı.

Gevher İmre adına mescidi Abdi adlı bir kişi yaptırdığı için bu mescit Abdioğlu Mescidi olarak da anılmaktaydı. Bu mescidin gerekli tamiratlarının yapılabilmesi, imam ücretlerinin ödenebilmesi gibi giderleri karşılamak üzere bir vakıf kurulmuştur. 1466 Yılı Akşehir Mufassal Defteri kayıtlarında Mescidin imamı ve vakfı tasarruf edeni Hamza oğlu İmam Piri idi. Vakıf kayıtlarına göre; bu mescidin 1476 tarihinde bağ, bahçe, ev ve dükkân yerlerinden müteşekkil 7 parça malından 156 akçe geliri kayıtlıdır. 1483 tarihindeki kayıtta ise:

“İmam Hacı Alaeddin Tasarrufundaki İki Kapı Mescidi Vakfı”
Hıdır Balı ve Salih ve Halil ve Melik ve ailelerinin elindeki tek katlı evler senelik: 36
Kemal ve Elvan ve Mehmet Nalbant ve ailelerinin ellerindeki tek katlı evler senelik: 88
Kozağaç köyündeki harap bağ
Osman’ın sahip olduğu 2 tahta bağ senelik 7
Eğrigözde bağ senelik 15
Abdi’nin elindeki bağ senelik :7
Toplam: 155

Burada görüldüğü gibi mescidi yaptıran Abdi bağını mescide bağışlamış ve mescit gelirlerini aynı zamanda cami imamı olan Hacı Alaeddin toplamaktaydı.

1500 ve 1524 tarihlerinde gelirler önemli miktarda bir artış ile 432 akçeye çıkmıştır. 1535 yılında yapıldığı kabul edilen vakıf kayıtlarında ise; Kadı’nın Verdiği Belge Uyarınca İki Kapı Mahallesinde ki Kürd Emre Mescidi Vakfı:

Seydi Mehmet’in sahip olduğu zemindeki Hela dükkânı senelik: 15
Abdi’nin sahip olduğu Zemin dükkanı senelik:10
Yağcı Mahmud’un evladının elindeki zemin dükkanı senelik: 5
Ni’al oğlu Yusuf’un elindeki zemin senelik :10
Seydi Ali’nin elindeki zemin dükkanı senelik: 10
Eğrigöz köyündeki bağ arazisi senelik: 20
Kozağaç köyündeki bağ senelik 10
Akşehir sınırındaki bağ senelik 8
İki kapu mahallesindeki bahçe arazisi senelik.9
Başhane dükkan arazisi senelik 30
Kuşcu Acem’in elindeki ev arazisi senelik: 40
Derici Ahmet’in arazisi 2 bölüm senelik:40
İki kapu mahallesindeki çardak ve ev arazileri senelik:8
Arap’ın sahip olduğu iki kapı ev arazisi senelik:4
Ayşe’nin elindeki ev ve avlu arazisi senelik:4
Hamza’nın elindeki evlerin arazileri senelik:16
İki kapı Mahallesinde Alinin sahip olduğu evlerin arazileri senelik:8
Nasun’un elindeki avlu arazisi senelik:4
Hasan’ın elindeki iki kapılı ev arazisi senelik: 6
Şah Paşa’nın elindeki iki sıra bağ senelik:8
Nasuh’un elindeki evin arazisi senelik: 4
İki Kapı mahallesindeki sincin arazisi senelik:20

Yekun 289 İmam olanlar tasarruf eder. Halen İmam Piri elindedir.” şeklinde kayıt edilmiştir.
Burada Vakfa pek çok bağış yapıldığını görüyoruz. Vakfın gelirleri İmam Piri tarafından tasarruf edilmekteydi. Vakfa ait gelirler 1584 tarihinde ise 584 akçe olarak kaydedilmiştir.

{ "vars": { "account": "G-5Z2CE4T8R8" }, "triggers": { "trackPageview": { "on": "visible", "request": "pageview" } } }