28 Temmuz 1922 tarihinde Akşehir’de yapılan futbol maçı ile ilgili 28 Temmuz 2022 tarihinde Marmara Üniversitesi Göztepe Yerleşkesinde, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü ve Spor Tarihi Araştırmaları Derneği’nin işbirliğiyle “Yüzyılın Maçından Yüzyılın Zaferine Milli Mücadele ve Futbol” paneli düzenlendi.
Panele, Marmara Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Vahdettin Engin, Prof. Dr. Okan Yeşilot, Doç. Dr. Akif Pamuk, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Arif Kolay, İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Alihan Limoncuoğlu, Dr. İbrahim Kaçmaz, tarihçi yazar Emel Engin, Spor Tarihi Araştırmaları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kenaroğlu, Fenerbahçe Yönetim Kurulu Üyesi Can Gebetaş, Karşıyaka Spor Kulübü Tarih ve Müze Kurulu Üyesi yazar Bedri Cumhur Doğu, Akşehir Belediyesi’ni temsilen Kültür ve Sosyal İşler Müdürü İbrahim Öncel ile Başkan Yardımcısı Yahya Yıldız katıldılar.
İbrahim Öncel’in bir teşekkür konuşması yaptığı toplantıda, 28 Temmuz 1922 tarihinde Akşehir’de yapılan futbol maçı ile ilgili; Akşam Gazetesi’nin 20 Ağustos 1922 tarihli haberi ile 31 Ağustos 1922 tarihli Spor Alemi dergisinde yayınlanan fotoğrafın sunulduğunu, yazılı ve görsel basından (yayın tarihleri yoktu) öğrendik.
Milli Kütüphane’den 20 Ağustos 1922 tarihli Akşam Gazetesi ile 31 Ağustos 1922 tarihli Spor Alemi dergisini temin edip iyi Osmanlıca bilen bir arkadaşıma tercüme ettirdim. Akşam Gazetesi’nin maçla ilgili olarak 3. sayfasından verdiği haber şöyle:
ANADOLU MEKTUPLARI / ORDUMUZDA SPOR
Akşehir 31 Temmuz (1922)
Cephe muhabirimizden aldığımız mektuptur:
“İstanbul’da büyük şerefler kazanan Türk idmancılarının muvaffakıyetleri (başarıları) ve gösterdikleri kabiliyetler nâ kabil-i efkârdır (düşünülmesi imkânsızdır). Spor hayatı son zamanlarda Türkiye’de o kadar taammüm (genelleşme) etti ki, hemen her mahallenin müsait mevkilerinde çocuklarla gençlerin top oynamaları yalnız İstanbul’da değil Anadolu’nun en ücra köşelerinde bile mevcuttur. Kazalarda bile İdman Yurtları teessüs etmiş (kurulmuş) ve herkes kendi kabiliyeti (yeteneği) ile mütenasip (uygun) bir spora hasr-ı vücud etmiştir (bütün varlığını bir şeye odaklama). Ankara’da “Akşehir olması gerek, sehven yazılmış” seyrettiğim takımların birinci ve ikinci nimleri (yarıları) pek güzeldi. Bilhassa son zamanlarda spor hayatı orduda taammüm etmiş (yayılmış) ve maçlara zabitan (subaylar) büyük bir hevesle iştirak ederek yalnız harpte değil sporda da büyük muvaffakıyetler göstermiştir.
Bu cümleden olmak üzere burada Cuma günü KOLORDU ZABİTANI İLE GARP CEPHESİ ZABİTANI arasında bir müsabaka vuku buldu (oldu). Akşehir’in münasip bir mahallinde ihzar edilen (uygun bir yerinde hazırlanan çadırlara daha bir saat evvel fevç fevç (dalga dalga) erkân ve ümera-yı askeriye (askeri amirler, komutanlar) ile ahali-i beldeden (belde halkından) birçok zevat (kişiler) gelerek ihzar edilen (hazırlanan) mevkilere dolmuştu. Spora yalnız ahali ve meraklılar değil, ordunun en ileri gelen ümerası da alaka göstermektedir. Ezcümle bu maçta Başkumandan Mustafa Kemal Paşa ile İsmet, Nureddin, Yakup Şevki ve Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisi (Genel Kurmay Başkanı) Fevzi Paşa ile Garp Cephesi Erkan-ı Harbiye Reisi Asım ve daha birçok erkân ümera ve zabitan hazır bulunmuşlardır.
Tam SAAT ALTIDA her iki taraf muntazam ve temiz formalarıyla meydana geldiler. “RUFER/ ZÜFER?” in ilk düdüğünde müthiş bir çarpışma başladı. Her iki taraf da güzel şutlar çekiyor ve muntazam paslar veriyor. Bilhassa sıkı şut çekmekte cidden muvaffak olanlar var. Oyun muntazam bir surette devam etti. Bu esnada Akşehir afakında (ufuklar) süzülen tayyarelerle (uçak) çadırlar arasındaki mevkiinde güzel havalar terennüm eden müzik maça bir harikuladelik veriyordu. Her iki taraf sıkı çarpıştıktan berabere kaldılar.”
20 Ağustos 1922 tarihli Akşam Gazetesi’nin bu haberinin bir kısmını, Sinan Meydan da 1 Ağustos 2022 günlü SÖZCÜ Gazetesi’nde “YÜZYILIN MAÇI” başlığı ile paylaşmıştır. Yeni bilgi olarak maçın hakeminin RUFER/ZÜFER olduğu ve maçın saat ALTI’da başladığını öğreniyoruz.
Devam Edecek…